آن دسته از نظام‏های انتخاباتی که نتایج تناسبی دارند و پاسخگویی به رأی‏دهندگان‌یا حکومت‏های پایدار را افزایش می‏دهند، ممکن است سازش بین اقوام را گسترش بدهند‌یا اینکه تأثیر ندهند.‌یک راه برای اندیشیدن درباره‌ی رابطه‌ی بین نظام‏های انتخاباتی و ایجاد سازش بین اقوام این است که آیا نظامی‌وجود دارد که، انگیزه‏ای برای سیاستمداران ایجاد کند تا برای پیروزی در انتخابات، رفتاری میانه‏رو  در پیش گیرند و‌یا با اعضای دیگر اقوام سازش کنند‌یا خیر؟ برخی از نظام‏ها چنین کاری را انجام می‌دهند. نظام انتخاباتی لبنان، که در آن کرسی های اقوام از پیش محفوظ بوده، حوزه‏ها چند کرسی و انتخابات، لیستی می‏باشد. و همین امر دلیل خوبی به دست سیاستمداران داده است تا با دیگر گروه‏ها سازش کنند؛ زیرا هیچ کدام نخواهند توانست صرفا با تکیه بر آرای گروه خود پیروز‏ انتخابات شوند.

به طریقی مشابه، نظام‏هایی که نامزدها را مجبور می‏کنند علاوه بر کسب اکثریت نسبی آرا، از توزیع منطقه‏ای آرا نیز برخوردار ‏باشند، ممکن است رفتارهای سازش گرایانه را گسترش دهند. این در صورتی است که به علت تمرکز اقوام در مناطق, منطقه را به‏عنوان نماینده‌ی‌یک قوم خاص در نظر بگیریم. نیجریه در انتخابات ریاست جمهوری خود, پیشتاز ‏چنین راهکاری است و هم‏اکنون اندونزی هم در انتخابات ریاست جمهوری خود از این رویکرد تبعیت می‌کند.

از سوی دیگر، در نظام‏های انتخاباتی‌ای که سیاستمداران می‏توانند بدون اینکه رفتاری میانه‏رو داشته باشند انتخاب شوند، پس از انتخابات روند سازش, دچار چالش می‏شود. ائتلاف‏هایی که صرفا برای تشکیل دولت، از 50 به علاوه‌ی 1 درصد کرسی‏های پارلمان پس از انتخابات تشکیل می‏شوند, به هنگام بروز مسائل قومیتی، به وضوح‏ شکننده می‏باشند. بنابراین، بحث اصلی در مسأله‌ی سازش میان اقوام این است که‌یک نظام انتخاباتی چگونه محاسبات‏ قبل از انتخابات احزاب و سیاستمداران را تحت‏تأثیر قرار می‏دهد.

اما از آنجایی که در اسلام انتخاب اصلح و شایسته ملاک است، لذا ایجاد جوی مناسب جهت سازش میان اقوام و مذاهب صرفا جهت کنترل جو روانی جامعه باید مد نظر قرار گیرد و نباید در انتخاب فرد اصلح تأثیر زیادی گذارد.

البته اختصاص دادن کرسی های ویژه‌ی اقلیت های مذهبی در مجلس شورای اسلامی‌ایران، رفتاری مناسب جهت کنترل این جو روانی است. اما هنوز موفق به کنترل جو روانی قومیتی در حوزه های انتخابیه نشده است لذا نامزد انتخاباتی کافیست آرای‌یک قوم که بخش بزرگی از افراد جامعه‌ی آن حوزه‌ی انتخابیه را تشکیل می‌دهند، به خود جلب کند؛ و از آنجایی که نظام انتخاباتی مجلس شورای اسلامی‌ایران دچار ضعف در کنترل این گونه آراست، حتی اگر دیگر افراد جامعه با وی مخالف باشند هم نمی‌توانند در قبول نشدن وی تأثیر گذارند و این خود موجب انتخاب برخی افراد می‌گردد که شاید از لحاظ شایستگی، صلاحیت این مقام را نداشته باشند.